Podczas uroczystej sesji Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego z okazji 767. urodzin miasta troje pracowników Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta otrzymało odznaczenia:
– Stanisław Sinkowski, kierownik Działu Archeologii i Numizmatyki, został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Miasta Gorzowa Wielkopolskiego;
– Monika Kowalska, kierowniczka filii Zespół Willowo-Ogrodowy, otrzymała Honorową Odznakę Miasta Gorzowa Wielkopolskiego;
– dr Małgorzata Pytlak, kierowniczka filii Muzeum Grodu Santok, również otrzymała Honorową Odznakę Miasta Gorzowa Wielkopolskiego.
Cieszymy się, że władze miasta Gorzów doceniły wysiłek zawodowy naszych kolegów. To zaszczytne wyróżnienie jest dowodem ich zaangażowania i ciężkiej pracy na rzecz mieszkańców naszego miasta. Gratulujemy serdecznie i życzymy dalszych sukcesów!
Stanisław Sinkowski – kustosz, absolwent Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, od ponad 47 lat pracuje w Dziale Archeologii i Numizmatyki Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim, obecnie jest jego kierownikiem. Zainteresowania badawcze pana Sinkowskiego dotyczą rozwoju osadnictwa w Dolinie Dolnej Warty ze szczególnym uwzględnieniem kultury łużyckiej, koncentrując się na pracach ratowniczych. Są to zarówno nadzory, jak i wykopaliska zrealizowane na kilkuset zagrożonych inwestycjami stanowiskach archeologicznych, usytuowanych w północnej części obecnego województwa lubuskiego. Od wielu lat pan Sinkowski prowadzi badania archeologiczne towarzyszące inwestycjom realizowanym w obrębie Gorzowa Wielkopolskiego. Prace te, często o charakterze interdyscyplinarnym, dostarczają wielokrotnie unikatowych odkryć, nie mających odpowiednika w Europie, np. średniowieczne piecowisko na ulicy Łużyckiej. Dzięki wieloletnim badaniom pozyskano bogaty, różnorodny materiał źródłowy do poznania dziejów naszego miasta. Równocześnie każde odkrycie archeologiczne stanowi dla pana Stanisława Sinkowskiego okazję, aby za pośrednictwem mediów, publicznie zaprezentować historię miasta, związaną przede wszystkim z okresem, dla którego źródłem są odnalezione zabytki archeologiczne. Ta aktywność, mająca duże zainteresowanie społeczne, została dostrzeżona przez Gazetę Lubuską, która nominowała pana Sinkowskiego do tytułu Osobowość Roku 2018. Towarzyszące pracom archeologicznym zainteresowanie mediów zarówno regionalnych, jak i ogólnopolskich stanowi oryginalną formę promocji miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Za swoją działalność pan Stanisław Sinkowski otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m.in.: Medal „Zasłużony dla Gminy Santok”, Odznakę Honorową Miasta Gorzowa Wielkopolskiego za wybitne zasługi dla rozwoju miasta, Medal „Zasłużony dla Regionu Gorzowskiego NSZZ Solidarność”. W 2019 roku otrzymał złotą odznakę „Za opiekę nad zabytkami”. Jest również laureatem Nagrody Kulturalnej Prezydenta Miasta Gorzowa Wielkopolskiego (2019). W 2021 roku został odznaczony brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Do wyjątkowych prac, nie mających odpowiednika w Polsce, należą badania archeologiczne przeprowadzone przez pana Sinkowskiego w pachach sklepienia kruchty podwieżowej po pożarze w gorzowskim kościele katedralnym. Zabezpieczono tu kilka tysięcy zabytków pochodzących z XIV-XIX wieku, będących materialnym świadectwem wykorzystania wieży kościelnej i toczącego się tu życia. Równocześnie stanowią one swoistą kronikę kilkusetletnich dziejów miasta. Znaleziska z wieży kościelnej stały się fundamentem wystawy Archeologia niebiańska. Wyniki prac archeologicznych na wieży kościoła katedralnego w Gorzowie Wielkopolskim – w rocznicę pożaru, autorstwa Stanisława Sinkowskiego. Ekspozycja ta ciesząca się dużym zainteresowaniem zwiedzających była prezentowana w Muzeum Lubuskim w Gorzowie Wielkopolskim, Muzeum Archeologicznym Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze z/s w Świdnicy, Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Głogowie oraz w Sanktuarium Matki Bożej Cierpliwie Słuchającej w Rokitnie.
Poza pracami prowadzonymi na terenie Gorzowa Wielkopolskiego, na szczególną uwagę zasługują kilkunastoletnie badania o charakterze ratowniczym, prowadzone przez pana Sinkowskiego w zespole osadniczym kultury łużyckiej w Witnicy. Wyeksplorowano tu w sąsiedztwie wielohektarowej osady (również objętej badaniami ratowniczymi) 200 grobów ciałopalnych. Inne wyróżniające się prace wykopaliskowe przeprowadzone zostały w prawobrzeżnym Santoku, uzyskane wyniki w istotnym zakresie poszerzają dotychczasową wiedzę o kształtowaniu się osadnictwa w kontekście istniejącego tu w średniowieczu grodu regni custodia et clavis.
Pan Sinkowski dzięki swojej aktywności przyczynił się do uratowania trzech średniowiecznych skarbów monet. Ponadto w porozumieniu z urzędem konserwatorskim pozyskał do zbiorów Muzeum Lubuskiego siedem skarbów przedmiotów metalowych kultury unietyckiej i łużyckiej, których znalazcy zostali nagrodzeni przez Ministra Kultury.
Efektem prac terenowych jest bogata dokumentacja badawcza, jak i kilkadziesiąt popularnonaukowych i naukowych opracowań, np. Wstępne wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych na terenie budowy gmachu biblioteki w Gorzowie Wielkopolskim 2008; Osadnictwo pradziejowe i średniowieczne u zbiegu Warty i Noteci 2010; Witnicka nekropolia kultury łużyckiej 2010; Groty strzał wykonane z kości i poroża z cmentarzyska kultury łużyckiej w Kamieniu Małym 2010; Gorzów i okolica w pradziejach i wczesnym średniowieczu 2011; Średniowieczne piecowisko odkryte na terenie Gorzowa Wielkopolskiego 2012; Osadnictwo pradziejowe i średniowieczne na terenie Witnicy 2014; Archeologia w siedemdziesięcioletniej działalności gorzowskiego Muzeum 2015; Santok prawobrzeżny. Badania archeologiczne 2014-2015, 2016; Archeologia niebiańska. Wyniki prac archeologicznych na wieży kościoła katedralnego w Gorzowie Wielkopolskim – w rocznicę pożaru 2018. Osadnictwo pradziejowe i średniowieczne w okolicach Santoka w świetle wyników badań Archeologicznego Zdjęcia Polski 2019. Równolegle z pracami ratowniczymi i badawczymi organizowane są, cieszące się dużym zainteresowaniem społecznym, odczyty i wystawy. W 2022 roku w Spichlerzu – filii Muzeum Lubuskiego prezentowano wystawę Kolejny wiek z archeologią. Badania archeologiczne w XXI wieku na terenie Gorzowa Wielkopolskiego, której kuratorem był Stanisław Sinkowski. Na ekspozycji znalazły się zabytki pozyskane podczas realizacji prac budowlanych prowadzonych w XXI wieku na terenie Gorzowa Wielkopolskiego, a także wyniki badań archeologicznych, dzięki którym możliwe było dokładniejsze poznanie dziejów miasta. Na wystawę Kolejny wiek z archeologią… składało się ponad 500 artefaktów, które zostały poddane konserwacji. Wśród nich szczególną uwagę zwracały m.in. narzędzia krzemienne sprzed 10 000 lat, naczynia grobowe i osadowe, średniowieczna kostka do gry, czy biżuteria z okresu wpływów rzymskich – z przełomu I i II wieku naszej ery. Prezentowanym na wystawie zabytkom towarzyszyły plansze zawierające informacje o znaleziskach archeologicznych i ich kontekście kulturowym. Znalazły się tam również fotogramy ukazujące przebieg prac budowlanych i archeologicznych, co pozwoliło ukazać znaczenie inwestycji budowlanych w odkrywaniu oraz poznawaniu dziejów Gorzowa, zarówno tych najstarszych jak i młodszych, po czasy współczesne włącznie. Wystawa przybliżała dzieje miasta liczącego 765 lat, ale też i okres poprzedzający jego lokację.
Wieloletnia działalność archeologiczna pana Stanisława Sinkowskiego stanowi istotny wkład do badań nad kulturą materialną i duchową społeczności zamieszkujących tereny dolnowarciańskie, zwłaszcza Gorzowa Wielkopolskiego. Badania te pozwalają ujrzeć w nowym świetle wiele zjawisk towarzyszących osadnictwu na tych terenach. Równocześnie prace te przyczyniają się do wzrostu zainteresowania mieszkańców miasta lokalną historią.
